Żywienie małych dzieci w ich początkowych latach życia ma fundamentalne znaczenie dla ich zdrowia, kondycji fizycznej oraz rozwoju intelektualnego. Odpowiednie nawyki żywieniowe mogą również pomóc w redukcji ryzyka występowania niektórych chorób cywilizacyjnych. Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci podkreśla, że właściwe karmienie jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka, jego wzrostu, odporności oraz zdolności poznawczych.
Karmienie noworodka powinno opierać się na mleku matki lub mleku modyfikowanym. Zaleca się jednak, aby najmłodsze dzieci były karmione piersią. Karmienie piersią powinno mieć miejsce już w ciągu pierwszej godziny po porodzie, podczas kontaktu „skóra do skóry”, znanej jako metoda kangurowania. Noworodki i niemowlęta powinny być karmione na żądanie, co oznacza, że dziecko powinno jeść tyle i tak długo, jak sobie tego życzy. Kluczową rolę odgrywa tu odpowiednia technika karmienia.
Kiedy z różnych względów niemożliwe jest karmienie piersią, warto skorzystać z produktów zastępujących mleko matki. Są to specjalne mieszanki mleczne dostosowane do wieku dziecka, które są wynikiem przetworzenia mleka krowiego. Mleka modyfikowane dla noworodków i niemowląt są oznaczone cyframi od 1 do 5 – im niższa liczba, tym młodsze dziecko może być karmione danym produktem. W przypadku wyboru najlepszego produktu, warto skonsultować się z lekarzem pediatrą.
Noworodki karmione mlekiem modyfikowanym jedzą rzadziej od tych karmionych piersią, ze względu na wolniejsze trawienie mieszanki mlecznej. Zasada jest taka, że dziecko powinno jeść co trzy godziny. Wielkość porcji jest zazwyczaj określona na opakowaniu produktu. Ważne jest, aby zawsze przygotowywać mleko zgodnie z instrukcją producenta.
Mleko matki jest najbardziej wartościowym pokarmem dla niemowląt i według ESPGHAN oraz WHO, powinno być podstawowym pokarmem przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka. To oznacza, że w tym czasie niemowlę powinno spożywać wyłącznie mleko matki, bez dodatku innych płynów czy mieszanek. Po 17 tygodniu życia dziecka, ale nie później niż w 26 tygodniu, można zacząć wprowadzać pokarmy uzupełniające, które są potrzebne ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze.
Kiedy i co powinno jeść dziecko decyduje rodzic, natomiast to dziecko decyduje, czy i ile zje. Nowe produkty powinny być wprowadzane stopniowo, obserwując reakcję dziecka i zaczynając od małych porcji. Początkowo dietę niemowlęcia należy wzbogacać o warzywa, kaszki ryżowe i zbożowe oraz owoce.
Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak to jest możliwe i pożądane przez matkę i dziecko. Zaleca się kontynuowanie tego procesu przez co najmniej dwa lata. Dieta starszego dziecka, które ma już rozszerzony jadłospis, powinna być optymalna – dobrze zbilansowana i różnorodna. Powinna zawierać produkty ze wszystkich grup żywnościowych i dostarczać składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego rozwoju i wzrostu, a także witamin i mikroelementów.